آشنایی با ترخیص کالا و هزینه ترخیص کالا از گمرک

یکی از حیاتی‌ترین مسائلی که سازمان‌های نیازمند خدمات واردات با آن درگیرند، تسلط بر پیچیدگی فرآیند ترخیص کالا از گمرک است که اگر به خوبی مدیریت نشود می‌تواند محموله شما را در مسیر خود متوقف کند. در واقع ترخیص کالا از گمرک یک رویه ضروری در تجارت بین الملل است که در فرایند واردات بین‌المللی کالا اتفاق می افتد. در این مقاله قصد داریم تا با ترخیص کالا از گمرک، مراحل، مسئولیت‌ها و مدت زمان آن آشنا شویم. همچنین هزینه ترخیص کالا از گمرک را نیز مورد بررسی قرار دهیم.

ترخیص کالا از گمرک چیست؟

ترخیص کالا از گمرک یک بخش ضروری از فرآیند لجستیک و  مرحله مهم پس از حمل‌ونقل کالا یا محصولات است که اجازه ورود کالا و خدمات به داخل یک کشور، توسط یکی از رویه های گمرکی، در این مرحله تعیین می گردد. 
 

کار ترخیص کالا از گمرک شامل:

• تهیه و ارائه مدارک مورد نیاز برای تسهیل واردات به کشور
• نمایندگی مشتری در هنگام بازرسی کالا در گمرک
• ارزیابی
• پرداخت عوارض
• و تحویل محموله از گمرک پس از ترخیص همراه با اسناد می‌باشد.

روند ترخیص کالا از گمرک در همه کشورها نسبتاً مشابه است. با این حال؛ ممکن است تفاوت‌هایی در رابطه با فرآیند ارزیابی محصولات و پرداخت مالیات واردات ودرصد حقوق ورودی از یک کشور به کشور دیگر وجود داشته باشد.

هر کشور سالانه سیاست تجارت خارجی خود را منتشر می‌کند که در آن شرایطی را که تحت آن کالاها و خدمات واجد شرایط واردات هستند مشخص می‌شود. ادارات گمرک مفاد این سیاست را تحت قوانین، مقررات و تعرفه‌های گمرکی اجرا می‌کنند.

اداره گمرک مرجع تعیین شده دولت برای اجرای سیاست‌های مربوط به واردات، اخذ عوارض گمرکی و تسهیل تردد افراد، کالاها و بارها به داخل و خارج از کشور هستند. ادارات گمرک دارای دفاتری در تمامی بنادر، فرودگاه‌ها و دروازه‌های مرزی هستند که اساساً مبادی خروجی و ورودی برای جابجایی افراد و محموله‌ها به داخل و خارج از کشور به حساب می‌آیند.
 

واردات اغلب کالاها در بسیاری از کشورها ممکن است آزادانه مجاز باشد و یا در برخی از موارد خاص نیاز به اخذ مجوز از سازمان های بالادستی داشته باشد. برخی از اقلام نیز به عنوان ممنوعیت ورود به کشور اعلام می‌شوند. با این حال تمامی اقلام وارد شده به گمرکات کشور باید ترخیص شوند. این امر در مورد اقلامی که به عنوان وسایل شخصی وارد می شوند نیز صادق است.

مدارک مربوط به ترخیص کالا

برخی از مدارک مربوط به ترخیص کالا از گمرک عبارتند از:
•    فاکتور  
•    لیست عدل بندی (پکینگ لیست)
•    بارنامه 
•    ترخیصیه و قبض انبار
•    گواهی مبدا
•    مجوز ورود از سازمان زیربط (درصورتی که کالا نیاز به داشتن مجوز باشد)
•    ثبت سفارش 
و هر مدرک یا سند خاص دیگری که توسط خریدار یا موسسه مالی یا مقررات کشور واردکننده مورد نیاز است.
 

نکته:

ثبت سفارش: تمام اشخاص حقیقی و حقوقی برای این که بتوانند از سایر کشور ها کالایی را وارد کشور ایران نمایند، موظف به دریافت مجوز ثبت سفارش کالا هستند. مجوز ثبت سفارش توسط وزارت صمت صادر شده و وارد کنندگان پس از دریافت مجوز ثبت سفارش می توانند برای واردات کالاهای مورد نظر خود به داخل کشور اقدام نمایند. لازم به ذکر می باشد که مجوز ثبت سفارش یک کد 8 رقمی می‌باشد.

مدت زمان ترخیص کالا از گمرک 

ترخیص کالا از انبارهای گمرکی می‌تواند از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد اما بسته به مسیر اظهار و مجوزات مورد نیاز معمولاً حدود 3 تا 5 روز طول می‌کشد، مشروط بر اینکه تمام اسناد و فرآیندها تکمیل شده و در جای خود قرار داده شده باشند. اما در صورت مفقود شدن مدارک یا نیاز به بازرسی کالا، می‌تواند روزها یا هفته‌ها افزایش یابد. در چنین مواردی، تا زمانی که مدارک لازم ارائه نشده و یا ماموران گمرک بررسی‌های خود را انجام ندهند، کالا نگهداری می‌شود.
 

مراحل ترخیص کالا از گمرک 

مراحل ترخیص کالا از گمرک به شرح زیر است:

•    تکمیل اظهارنامه گمرکی: اولین مرحله ترخیص کالا از گمرک، ورود به سامانه EPL و کامل کردن اظهارنامه گمرکی و ارائه اطلاعات و مدارک ضروری برای ترخیص کالا است. کل فرایندی که در این مرحله انجام می شود آنلاین است و در انتها با دریافت شماره سریال (شماره اظهارنامه یا کوتاژ) می توانید وارد مرحله بعد شوید.

•    احراز هویت: در این مرحله اسناد شما توسط بخش مربوطه در گمرک مورد بررسی قرار می گیرد و درصورت تایید، یک شماره ثبت به اظهارنامه شما اختصاص داده می شود.

•    کنترل کالا: کالاهایی که قصد ترخیص از گمرک را دارند از سه مسیر به راه خود ادامه می دهند که این سه مسیر را مسیر سبز، زرد و قرمز نام گذاری کردند. در صورتی که کالای شما در مسیر زرد قرار بگیرد نیاز به بازرسی اسناد و مدارک ارائه شده توسط کارشناس مجازی دارد. درصورتی که مسیر قرمز باشد نیاز به ارزیابی فیزیکی کالا و همچنین بررسی اسناد به صورت مجازی است.
 

•    اخذ مجوز: اگر کالاهای شما به گونه ای باشد که برای ترخیص نیازمند تعدادی مجوز و گواهی باشد در این مرحله باید فرایند تکمیل آن انجام گیرد.

•    بررسی تعرفه: تطبیق اسناد حمل کالا و تعرفه گمرکی توسط کارشناسان در این مرحله صورت می پذیرد و در صورت نبود مشکل تاییدیه صادر می گردد.  

•    پرداخت هزینه ها : در این مرحله پرداخت حقوق ورودی، هزینه های انبارداری و ... از طریق روش های پرداخت در خرید خارجی انجام شده و با صدور فیش پروانه سبز گمرک فرایند خروج کالا آغاز می شود.

•    درب خروج و بارگیری: در این مرحله پروانه سبز گمرک توسط انباردار بررسی شده و با صدور بیجک انبار و بررسی مجدد محموله، اجازه خروج کالا به صاحب کالا توسط کارشناس درب خروج داده می شود.
 

نکته: Electronic Packing List به اختصار آن را EPL می نامیم. سامانه EPL (پنجره واحد تجارت فرامرزی) به منظور ترخیص کالا در بستر وب ایجاد شده و هدف از آن تسریع فرایند ترخیص و امور گمرکی در مقوله تجارت کالاست.

مسئولیت ترخیص کالا 

یک حق العملکار گمرکی رابط بین مشتری و یک مقام گمرکی است و فرآیندها و رویه‌های مربوط به ترخیص کالا از گمرک را انجام می‌دهد. او همچنین:
•    بر ارتباط بین هر دو طرف نظارت می‌کند.
•    اطلاعات، به روز رسانی‌ها و الزامات را از اداره گمرک به مشتری منتقل می‌کند.
•    بر پرداخت مالیات و عوارض برای واردکننده نظارت دارد.
•    الزامات حمل‌ونقل، استانداردها، قوانین و مقررات برای واردکنندگان و صادرکنندگان را رعایت می‌کند.

نکته: اطمینان حاصل کنید که هیچ محدودیتی در رابطه با فعالیت‌های واردات/صادرات برای کشورهای خاص وجود ندارد. به عنوان مثال، اگر محموله‌ای دارید که باید به سنگال وارد شود، مطمئن شوید که محموله شما مجاز به ارسال و دریافت در کشور مقصد است.
 

هزینه ترخیص کالا از گمرک

هزینه های ترخیص کالا از گمرک هزینه هایی هستند که در طی فرایندهای ترخیص کالا به اداره گمرک و سایر سازمان ها پرداخت می شوند. هزینه انبارداری، تخلیه و بارگیری، حقوق ورودی گمرک، هزینه کارشناسی کالا، تعرفه آزمایشگاهی و... از جمله هزینه هایی است که برای ترخیص کالا از گمرک پرداخت می شود.

نکته قابل توجه این است که هزینه ترخیص کالا در تمامی گمرک های کشور بر طبق قوانین وضع شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران و تعرفه های از پیش تعیین شده مورد محاسبه قرار می گیرد. در ادامه به معرفی چند مورد از هزینه های مهم میپردازیم.

تخلیه، بارگیری و انبارداری:
این دسته از هزینه ها بر اساس حجم کالا ، وزن کالا ، مدت زمان نگه داری کالا درانبار گمرک و نوع انبار بسته به نوع محموله های وارداتی محاسبه می شوند. پرداخت به موقع هزینه تخلیه، بارگیری و انبارداری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا گاهی تاخیر در انجام هر یک از این اقدامات جریمه های مختلفی را به همراه دارد که موجب افزایش این هزینه ها می شود.
 

حقوق و عوارض ورودی:
 این دسته از هزینه ها به نام حقوق گمرکی نیز شناخته می شوند که از جمله هزینه هایی هستند که تجار و بازرگانان باید برای ترخیص کالا از گمرک پرداخت کنند. این هزینه فقط مختص گمرک ایران نیست و تجار و بازرگانان تمامی کشورها موظف به پرداخت آن هستند. 4 درصد ارزش گمرکی به علاوه سود بازرگانی، حقوق ورودی برای ترخیص کالا را به وجود می آورد.
توجه به این نکته ضروری است که محاسبه حقوق و عوارض گمرکی کار ساده ای نیست و نیاز به مشورت با متخصصان و کارشناسان بازرگانی دارد.

ارزش گمرکی کالا: 
ارزش کالا مجموعه هزینه های پرداخت شده توسط صاحب کالا می باشد که این هزینه ها، هزینه های کالا در زمان خرید از مبدا، هزینه های حمل و نقل، هزینه های بیمه و سایر هزینه ها از زمان خرید کالا تا زمان ورود آن به اولین اداره گمرک کشور را شامل میشود.

بر این اساس می توان گفت که تعیین ارزش و تعرفه کالا برای کاهش هزینه های ترخیص کالا از گمرک بسیار حائز اهمیت بوده و لذا لازم است که تجار و بازرگانان پیش از هرگونه اقدام در زمینه واردات کالا به تعیین ارزش و تعرفه کالا توجه نمایند و این فرآیند محاسباتی را به طور دقیق انجام دهند.
 

آیا می‌توان از هزینه‌های ترخیص کالا از گمرک اجتناب کرد؟

به منظور کاهش عوارض و مالیات، اظهار کالاها تحت کدهای کالایی پایین‌تر یا اعلام نادرست ارزش آنها غیرقانونی است. با این حال، طرح‌های معافیت‌های گمرکی مختلفی وجود دارد که به واردکنندگان این امکان را می‌دهد تا به طور قانونی عوارض گمرکی کمتری بپردازند یا در برخی موارد بدون پرداخت عوارض فرایندهای گمرکی را انجام دهند.

در این مقاله به شرح کامل ترخیص کالا از گمرک پرداختیم و سپس هزینه‌های ترخیص کالا از گمرک را مورد بررسی قرار دادیم. اگر به دنبال یک همراه همیشگی برای انجام هر چه بهتر عملیات ترخیص کالا هستید، یا به پشتیبانی نیاز دارید، می‌توانید با ما در ارتباط باشید.
 

عطیه ایزدی (کارشناس بازاریابی دیجیتال)