انبار گمرکی به عنوان یکی از مهمترین اماکن گمرکی

در گمرگ های یک کشور مکان های مختلفی وجود دارد که تحت مالکیت گمرک است و به اماکن گمرکی معروف است. یکی از مهمترین آن ها انبارهای گمرکی هستند که انواع مختلفی دارند. در ادامه قصد داریم تا با انبارداری در گمرک و شرایط خاص آن آشنا شویم.

یکی از مهمترین اماکن گمرکی: انبارهای گمرکی

واردات و صادرات در هر کشور نیازمند رعایت قوانین مشخصی است. از این رو کالاهای وارداتی و صادراتی باید ابتدا در گمرک مورد بررسی قرار بگیرند و در صورت دریافت مجوز می توانند صادر یا وارد شوند.

از این رو در گمرک های کشور مکانی برای نگهداری کالاهای وارداتی و صادراتی ایجاد شده است که کالاها پیش از خروج از کشور و پس از ورود به کشور برای مدت زمان مشخصی و تحت شرایط خاصی نگهداری می شوند. در مدت زمانی که کالاها در انبارهای گمرکی قرار دارند می توان فرآیندهایی همچون تکمیل مدارک و سایر امور اداری مربوط به ترخیص کالا از گمرک را انجام داد. انبارهای گمرکی با انبارهای معمولی تفاوت های بسیاری دارد که از جمله آن می توان به نوع قبض انبار، بیمه، زمان نگهداری کالا در انبار و... اشاره کرد.

 
انبارهای مسقف، غیر مسقف و محوطه ای، سه نوع انبار متداول در گمرک هستند که از لحاظ امکانات و ساختار با یکدیگر تفاوت دارند. تقسیم بندی دیگری نیز برای انبارها وجود دارد که بر اساس نوع محموله ای است که در آن ذخیره می شود. در ادامه با این دسته بندی ها بیشتر آشنا خواهیم شد. 

انواع انبارهای گمرکی برای انواع کالاها

برخی از کالاها هستند که شرایط نگهداری خاصی دارند. از این رو نمی توان همه کالاهای وارداتی و صادراتی را در یک نوع انبار و با امکانات یکسانی نگهداری کرد. برای مثال دارو و مواد غذایی نیاز به نگهداری در شرایط دمایی ویژه دارند. از این رو چندین مدل انبار با تجهیزات متفاوت در گمرک وجود دارد که در ادامه به شرح آن می پردازیم.
 

انبارهای معمولی: همانطور که از نام این انبارها پیداست، از تجهیزات و امکانات ویژه ای برخوردار نیستند و برای نگهداری کالاهای عادی به کار می روند.

انبارهای مواد شیمیایی: از این انبارها برای نگهداری مواد شیمیایی و کالاهای قابل اشتعال استفاده می شود. به دلیل اشتعال زا بودن کالاهایی که درون این انبارها قرار می گیرند، لازم است تا تدابیر امنیتی خاصی همچون سیستم های ضد حریق برای این انبارها تعبیه شود.

انبارهای کالاهای فاسدشدنی: کالاهایی همچون مواد غذایی، دارویی و... که نیاز به نگهداری در شرایط دمایی خاص دارند، در این انبارها ذخیره می شوند. از آنجایی که از این انبارها برای نگهداری کالاهای فاسد شدنی استفاده می شود، باید از سیستم های کنترل دمای ویژه برخوردار باشند.
 

انبارهای اختصاصی: اکثر انبارهای گمرکی در خود گمرک قرار دارند اما گاهی گمرک بنا بر شرایط خاصی مانند کمبود ظرفیت، از فضای انبارهای خصوصی نزدیک به محل گمرک (حداکثر فاصله از گمرک 50 کیلومتر) نیز استفاده می کند که مختص افراد حقیقی یا حقوقی خاصی است.

انبارهای کالاهای ضبط شده: کالاهای مشکوک که وارد گمرک می شوند لازم است تا تعیین تکلیف شوند، اما این پروسه کمی زمانبر است. در مدت زمانی که کالا در حال تعیین تکلیف شدن است آن را در انبارهای کالاهای ضبط شده یا قضایی نگه میدارند.

انبارهای کالای قاچاق: برخی کالاها هستند که مخالف قوانین و مقررات گمرکات کشور هستند. این کالاها به عنوان کالاهای قاچاق شناخته می شوند و پس از توقیف در انبار کالاهای قاچاق نگهداری می شوند.

انبارهای کالای فله: همانطور که از نام این انبارها پیداست، برای نگهداری کالاهایی که فاقد بسته بندی هستند استفاده می شود.
 

کالای متروکه در اماکن گمرکی

از زمانی که کالا وارد انبارهای گمرکی می شود، صاحب کالا موظف است تا ظرف مدت حداکثر 3 ماه نسبت به دریافت مجوزهای لازم و ترخیص کالا اقدام کند. گاهی پیش می آید که صاحب کالا قادر به دریافت مجوز در بازه ذکر شده نیست. در آن هنگام این مدت زمان با پرداخت هزینه انبارداری تا 2 ماه دیگر قابلیت تمدید دارد. در صورتی که صاحب کالا موفق به دریافت مجوز شود، یک ماه فرصت دارد تا کالای خود را از انبارهای گمرکی ترخیص کند (در صورت لزوم می توان این زمان را یک ماه دیگر تمدید کرد).

در نهایت اگر پس از سپری شدن این بازه 6 ماهه، کالا همچنان در انبارهای گمرکی باقی مانده باشد به آن کالای متروکه گفته می شود. در این مرحله با ارسال اظهارنامه برای صاحب کالا، فرصتی 20 روزه برای ترخیص داده می شود و در صورت بی توجهی، کالاها به سازمان اموال تملیکی واگذار می شود. این سازمان مجاز است تا کالاها را به فروش رسانده و پس از پرداخت هزینه های گمرک و تخصیص 10 درصد از مبلغ به سازمان، مابقی را به صاحب کالا بازگرداند.
 

نکته:
اگر کالاهای وارد شده به انبارهای گمرک، کالاهایی فاسدشدنی همانند دارو و .... باشند و انبار گمرکی از تجهیزات مناسب برای نگهداری آن ها برخوردار نباشد، باید بلافاصله پس از تخلیه شدن در انبار ترخیص شده و یا با مسئولیت صاحب کالا و نظارت گمرک به انبار مناسب منتقل شود. در صورت عدم رعایت این موضوع و فساد کالا، گمرک هیچ مسئولیتی را بر عهده نمی گیرد و کالای فاسد شده به عنوان کالای متروکه شناخته می شود.

حفظ و نگهداری کالا در حین انبارداری در گمرک

از زمانی که کالایی وارد انبارهای گمرکی می شود تا زمانی که کالا از انبار خارج می شود تمامی مسئولیت ها برعهده تحویل گیرنده کالا (ترخیص کار) است. یکی از وظایف اصلی تحویل گیرنده کالا در گمرک، بیمه کردن محموله برای محافظت آن در برابر حوادث رخ داده در انبارها است (حوادثی همچون آتش سوزی، انفجار و...). البته توجه به این نکته ضروری است که مبلغ پرداخت شده برای حق بیمه، پس از ترخیص از صاحب کالا دریافت می شود.
 

در صورتی که مسئولیت باربری نیز بر عهده تحویل گیرنده کالا باشد، خساراتی که در حین باربری رخ می دهد نیز مشمول این ماده می شود.

برای اشنایی بیشتر با مفاهیم بیمه می توانید مقاله "بیمه باربری چیست؟" را مطالعه کنید.
در این مطلب تلاش کردیم تا به طور خلاصه ضمن معرفی انبارهای گمرکی به عنوان یکی از مهمترین اماکن گمرکی، با انبارداری در گمرک آشنا شویم و دریابیم که کالای متروکه چیست و چه زمان محموله ای، متروکه شناخته می شود. اما برای آشنایی بیشتر با امور گمرکی و در صورتی که نیاز به مشاوره در حمل و نقل بین الملل دارید می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
 

عطیه ایزدی (کارشناس بازاریابی دیجیتال)