انواع قراردادهای تجاری و اصول نگارش آن ها

کسب‌وکارها در محیط‌های پرچالشی فعالیت می کنند و این به این معناست که در زمان انعقاد قراردادهای تجاری نمیتوان به یک دست دادن ساده اکتفا کرد. درک آثار قراردادهای تجاری و برخی اصول اولیه  نگارش آن به شما کمک میکند که با آگاهی بیشتر از کسب‌و‌کار خود محافظت کنید و خطر بروزاختلافات پرهزینه را کاهش دهید.

تعریف قراردادهای تجاری

قرارداد تجاری یک سند الزام آوری است که به موجب آن طرفین قرارداد، خود را متعهد به فعل و یا ترک فعل می‌نماید و در چارچوب قانون تجارت برای کسب‌وکارها و سازمان‌ها به عنوان یک امر حیاتی مورد استفاده قرار میگیرد. اگر یک طرف برخلاف توافقات درج شده در قرارداد عمل کند، ناقض قرارداد تلقی میشود.

قراردادهای تجاری که به درستی تنظیم نشده اند، می توانند به راحتی توافق مندرج در داخل آن را تضعیف نمایند. بنابراین بسیار مهم است که قراردادهای تجاری توسط یک وکیل تنظیم شود تا از این نقاط ضعف، قبل از امضا جلوگیری شود.

اصطلاح "قرارداد تجاری" می تواند موضوعات مختلف را شامل شود؛ مانند:

•    توافق خرید یک کسب و کار
•    توافق تامین محصول یا خدمات
•    توافق فروش و پخش
•    توافق سرمایه گذاری مشترک
•    توافق نمایندگی
•    توافق تخصصی فناوری اطلاعات مانند قرارداد مجوز نرم افزار، قرارداد خدمات ابری، قرارداد اصلی نرم افزار و خدمات (MSSA)، قرارداد نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) یا قرارداد زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)
•    توافق حق رای برای راه اندازی یک تجارت تحت مدل حق رای
•    توافقات تجاری
 

انواع قراردادهای تجاری

هیچ الزام قانونی برای کتبی بودن قرارداد وجود ندارد، لذا قراردادهای تجاری می توانند به صورت شفاهی یا ضمنی نیز منعقد شوند. اما ترجیح به تنظیم و عقد قرارداد کتبی است، زیرا اجرای قرارداد شفاهی در دادگاه به دلیل نداشتن مستندات دشوارتر است. قراردادها می توانند رسمی یا غیر رسمی باشند و به هر نوع فعالیت تجاری مانند دستمزد، استخدام و ایمنی مربوط باشند.
 

چه قانون و اصولی بر قراردادهای تجاری حاکم است؟

قراردادهای تجاری تابع قوعد و قوانین مختلفی می‌باشند که از همه آن‌ها مهمتر قانون مدنی و قانون تجارت است که به کلیات و  قواعد عمومی پرداخته اند. با توجه به نوع قرارداد و موضوع آن، قوانین خاص بسیاری نیز میتواند بر قراردادهای تجاری حاکم باشد. یکی دیگر از منابع قراردادهای تجاری که بسیار مورد استفاده قرار میگیرد، عرف تجاری است که آن ها تابع موضوع حاکم بر قرارداد است.

اصول نگارش قراردادهای تجاری

به منظور نگارش قراردادهای تجاری، ابتدا می بایست با اصول قراردادنویسی آشنا بود. از آنجایی که دنیای تجارت پر از مسائل پیچیده است تنها کسانی در تنظیم قراردادهای تجاری موفق خواهند بود که با اصول و قوانین این حوزه آشنا باشند. همچنین آگاهی از انواع قراردادهای تجاری می تواند در تنظیم آن ها کمک کننده باشد. هر قرارداد کمی متفاوت خواهد بود تا جزئیات توافق بین دو طرف را منعکس کند. با این حال، برخی از بندها استاندارد هستند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:

•    عنوان
لازم است که عنوان قرارداد تجاری در همان ابتدا قید شود.

•    طرفین
در قسمت دوم می بایست مشخصات کامل هر کدام از طرفین قرارداد، همراه با شماره ملی، شماره تماس، آدرس دقیق محل سکونت و محل کار و غیره ثبت گردد. اگر فردی به عنوان وکیل یا نماینده طرفین در قرارداد حضور دارد، مشخصات او نیز می بایست به طور کامل قید شود.

•    موضوع قرارداد
در این بند ماهیت تعهدی که هر کدام از طرفین قرارداد یا یکی از آن ها میبایست انجام دهد قید می گردد. موضوع می بایست همراه با جزییات به صورت دقیق بیان شود.

•    مدت قرارداد
مدت زمان شروع و پایان تعهد در یک قرارداد قانونی می بایست به صورت کامل قید گردد.

•    مبلغ قرارداد
مبلغ مورد توافق طرفین برای انجام موضوع قرارداد می بایست در این قسمت درج گردد.

•    نحوه محاسبه و پرداخت هزینه
چگونگی محاسبه و نوع پرداخت و دریافت مبلغ قید شده در قسمت مبلغ قرارداد می بایست در این قسمت مشخص گردد.

•    نمایندگی و ضمانت نامه

•    شروط و تعهدات طرفین
در این قسمت به صورت توافقی میبایست تعهدات هر دو طرف قرارداد در بندهای جداگانه مشخص و قید گردد.

•    حوادث قهری و فورس ماژور
به بررسی عوامل و حوادثی می‌پردازد، که هیچ‌کدام از طرفین در وقوع آن نقشی نداشته و در صورت وقوع آن، تعهدات طرفین را بر می‌دارد و مانع انجام کار و فسخ قرارداد می‌شود، مانند سیل، زلزله، طوفان، اغتشاش و..

•    شریط فسخ قرارداد

•    اختلافات و مرجع حل اختلاف
به منظور تفسیر قرارداد و یا زمانی که یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکند و یا اختلافاتی بین آن‌ها به هر دلیلی اتفاق بیفتد که با گفتگو و مذاکره به نتیجه نرسند، طرفین میتوانند به موجب این بند، یک شخص را به عنوان مرجع رسیدگی به این موضوعات برای خود انتخب نموده تا بتواند هنگام بروز آن به وی مراجعه کنند.

•    زبان قرارداد
نوع زبان تحریر قرارداد می بایست در این قسمت ذکر شود، همچنین اگر متن به بیش از یک زبان نوشته شده باشد، باید قید شود که در صورت بروز اختلاف، موارد نوشته شده در آن با کدام زبان تعبیر و تفسیر شود.

برخی از این موارد ممکن است به‌عنوان یک ضمیمه یا جدول زمانی به‌جای متن اصلی توافق‌نامه ظاهر شوند (مثلاً روش محاسبه پرداخت‌ها).
وکلای دادگستری اغلب به این بندهای "استاندارد" به عنوان بندهای دیگ بخار اشاره می کنند.

همچنین اگر تمایل دارید در رابطه نحوه نقض قراردادها بیشتر مطالعه کنید، به مقاله شرایط نقض اساسی قراردادهای تجاری مراجعه فرمایید.
 
با توجه به اهمیت قراردادهای تجاری، بسیار حائز اهمیت است که انجام مذاکرات و نیز تنظیم قراردادهای تجاری توسط وکلا و مشاوران حاذق دادگستری صورت پذیرد. قرارداد قوی موجب ایجاد روابط مستحکم و پایدار میان طرفین قرارداد شده و روابط تجاری میان آن ها را تقویت کند. کارشناسان ما در شرکت نسیم اطلس ره نشان آماده ارائه هرگونه خدمات در زمینه مذاکره و نگارش انواع قراردادهای تجاری هستند. با ما در ارتباط باشید.

سارا افشاری (سرپرست بازریابی)