راهکارهای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد

  صنعت فولاد سالهاست سنگ بنای اقتصاد جهانی است، فولاد در زنجیره تامین بسیاری دیگر از صنایع جای دارد و امروز یکی از معیارهای مهم توسعه‌یافتگی کشورها، میزان تولید و مصرف فولاد است. تولید فولاد با چالش‌های متعددی از جمله نوسان قیمت مواد اولیه، استانداردهای دقیق کیفیتی و نیاز به تحویل به موقع، تأمین انرژی، نوسانات عرضه و تقاضا، کاهش هزینه های عملیاتی حمل ، چالش حمل و نقل ریلی ،  قیمت‌گذاری، استفاده از فناوری روز و نوسازی خطوط تولید، تامین مواد اولیه، تامین منابع مانند آب و کاهش انتشار آلاینده ها مواجه است. مدیریت زنجیره تامین موثر (SCM) برای رسیدگی به برخی از این چالش ها و رقابت پذیری بسیار مهم است. در ادامه اجزای اصلی مدیریت زنجیره تامین بطور خاصه بیان شده و سپس راهکارهای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد همراه با نمونه های موفق اجرایی تشریح خواهد شد. 

اجزای اصلی مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد

مدیریت تدارکات و تامین کنندگان
تولید فولاد به مواد خام مانند سنگ آهن، زغال سنگ و ضایعات فلزی متکی است. تامین به موقع منابع برای پایدار بودن تولید بسیار مهم است. در سیستم های ERP عملکرد تحویل معادن و تامین کنندگان رصد شده و قراردادها مدیریت می شوند تا اطمینان از تحویل به موقع مواد خام انجام شود.
حفظ روابط قوی با معادن و تامین کنندگان برای کیفیت و عرضه ثابت ضروری است. سیستم های ERP ارتباط و همکاری با تامین کنندگان را تسهیل می کند و به ایجاد مشارکت های بلندمدت کمک می کند.
 سیستم های ERP ابزارهای مدیریت فرآیندهای تدارکات، از صدور سفارشات خرید تا ردیابی تحویل، ارائه می دهند. این ادغام تضمین می‌کند که فعالیت‌های تدارکات با برنامه‌های تولید و سطوح موجودی مطابقت داشته باشند.
برنامه ریزی و کنترل تولید
سیستم های ERP برنامه های تولید را بر اساس پیش بینی تقاضا و در دسترس بودن منابع، بهینه می کنند و به کاهش زمان خرابی و به حداکثر رساندن خروجی کمک می کند.
مدیریت موثر موجودی برای جلوگیری از انبارها و موقعیت های مازاد موجودی ضروری است. سیستم‌های ERP امکان مشاهده بی‌درنگ سطوح موجودی را فراهم کرده و برنامه‌ریزی و کنترل بهتری را ممکن می‌سازند.
کیفیت در تولید فولاد از اهمیت بالایی برخوردار است. سیستم های ERP شامل ماژول های مدیریت کیفیت هستند که فرآیندهای تولید را نظارت می کنند و از انطباق با استانداردهای صنعت اطمینان می یابند.
لجستیک، حمل و نقل و توزیع
مدیریت و هماهنگی حمل و نقل مواد خام و همچنین محصولات نهایی یک کار پیچیده است. سیستم های ERP شرکت تولید فولاد با برقراری اتصال به سامانه مدیریت حمل و نقل و ثبت خودکار تقاضا های حمل، فرآیندها را ساده تر، روان تر کرده و تحویل به موقع و مقرون به صرفه را تضمین می کند.
عملیات کارآمد انبار، برای مدیریت موجودی و انجام سفارشات حیاتی است. سیستم های ERP فرآیندهای انبار را از دریافت کالا تا ارسال محصولات نهایی به طور خودکار انجام می دهند.
سیستم های ERP ردیابی و مدیریت فعالیت های لجستیکی را در زمان واقعی ارائه می دهند که کارایی کلی را بهبود می بخشد و هزینه ها را کاهش می دهد.

فروش و مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)
مدیریت کارآمد سفارشات مشتری برای رضایت مشتریان و پاسخگویی به موقع بسیار مهم است. سیستم های ERP پردازش سفارش را از ورود سفارش تا مرحله تحویل، خودکار می کنند.
ارائه خدمات عالی به مشتریان برای حفظ مشتریان ضروری است. سیستم های ERP به مدیریت تعاملات مشتری و پیگیری درخواست های خدمات کمک کرده و از حل به موقع اطمینان حاصل می کند.
سیستم های ERP عملکردهای CRM را یکپارچه کرده و شرکت را قادر می سازند تا روابط و بازخورد های مشتری را به طور موثر مدیریت کنند.

حال که ابعاد و اجزای اصلی مدیریت زنجیره تامین بیان شد در ادامه راهکارهای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد تشریح می گردد:
الف- راهکارهای تحول(تغییر رویکردها) برای مدیریت بهتر زنجیره تامین در صنعت فولاد 
 صنعت فولاد ایران با موانع تحریم، رکود در صنایع و عدم تناسب در عرضه و تقاضا، دسترسی دشوار به بازارهای جهانی، عدم تناسب با پیشرفت‌های صنایع پایین‌دست و محدودیت‌های منابع انرژی مانند برق، آب و گاز دست و پنجه نرم می کند.  به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای غلبه بر موانع و انطباق با واقعیت جدید جهانی، بازیگران اصلی در سراسر صنعت فولاد رویکرد خود را نسبت به تولید فولاد و محصولات فولادی با تحول قابل‌توجه زنجیره تامین خود اصلاح می‌کنند. در میان بسیاری از اهداف این تحول، اهداف اولیه شامل دسترسی بیشتر به بازارهای جدید، پذیرش فناوری، بهبود مصرف منابع مورد نیاز، هماهنگی و تعامل بهتر با مشتری و هزینه های عملیاتی کمتر است.
1-تعامل با مشتریان و دور زدن عوامل واسطه
تولیدکنندگان فولاد در حال حاضر بر کسب مزیت رقابتی از طریق توسعه محصولات ممتاز و ارزش افزوده تمرکز کرده اند. این استراتژی که برای دستیابی به تمایز از شرکت‌های رقیب اتخاذ می‌شود، با هدف نزدیک‌تر کردن تولیدکنندگان و تولیدکنندگان به مشتریان از طریق ایجاد ارتباط مستقیم با آنها و دور زدن عوامل واسطه است. نمونه‌هایی از رهبران صنعت وجود دارد که اولویت‌های خود را به این روش تغییر داده‌اند، از تغییر ساختار عملیات خود برای تمرکز بر گروه‌های مشتریان تا شرکت چینی Hesteel که اکثریت سهام شرکت بازرگانی سوئیسی Duferco را به دست آورده است، اقدامی با هدف توانمندسازی Hesteel برای درک بهتر تقاضای مشتریان خود و افزایش حضور بین‏المللی آن. در همین زمان، غول فولاد اروپایی-هندی ArcelorMittal اخیراً یک کارخانه در چین با هدف ارائه خدمات بهتر به مشتریان چینی خود در صنعت خودرو افتتاح کرده است.
2-ایجاد اتحاد
استراتژی دیگری که توسط شرکت های فولادی برای به دست آوردن مزیت رقابتی و گسترش دامنه جغرافیایی خود در بازار جهانی بسیار رقابتی و نسبتاً پراکنده اتخاذ می شود، یک روش قدیمی مورد علاقه است - سرمایه گذاری مشترک و ادغام و تملک. در سال 2018، بخش فولاد شاهد ادغام و تملک به ارزش بیش از 25 میلیارد دلار بود که عمدتاً توسط معاملات در آسیا و اقیانوسیه انجام شد. شایان ذکر است، آرسلور میتال با خرید ۲ میلیارد دلاری شرکت فولادسازی ایتالیایی ایلوا و خرید ۶ میلیارد دلاری شرکت تولیدکننده فولاد هندی اسار استیل، موقعیت مسلط خود را در صنعت فولاد جهانی تقویت کرد. در همین حال، سیاستگذاران چینی در حال حاضر در حال ایجاد یک صندوق ویژه برای ترویج معاملات ادغام و تملک در چین هستند. هدف این صندوق ارتقاء صنعت، تثبیت سهم بازار، کاهش هزینه های تولید و بهبود پایداری صنعت فولاد چین است.
3-تحقیق و توسعه مقرون به صرفه
تولیدکنندگان فولاد به طور قابل توجهی در تحقیق و توسعه برای روش‌های تولید جدید و مقرون‌به‌صرفه سرمایه‌گذاری می‌کنند تا نیازهای مشتریان خود را برای استحکام برای ساخت و ساز مؤثر برآورده ‌کنند و در عین حال زمان تولید را نیز کاهش  داده یا هزینه ها را کاهش ‌دهند. یکی از اجزای اصلی این هدف با بهبود کارایی در زنجیره تامین محقق می شود. شرکت های فولادی در درجه اول تلاش خود را بر روی حداقل نمودن هزینه، بهینه سازی فرآیندها و بهبود محصولات متمرکز می کنند. به عنوان مثال، کارخانه Dofasco ArcelorMittal در همیلتون کانادا، که خودکارترین کوره اکسیژن پایه در جهان را برای کاهش خطرات ایمنی و هزینه های مرتبط راه اندازی کرده است، در حال حاضر در حال سرمایه‌گذاری در توسعه کوره‌ای است که نیازی به نمونه‌برداری دستی از فلز داغ نداشته تا در واقع، توالی کامل تولید را خودکار ‌کند که در نتیجه آن، زمان توقف کل کاهش یافته و کارایی افزایش می یابد.
4-بازیافت در زنجیره تامین فولاد
در سطح جهانی، صنعت فولاد سازه ای به عنوان پیشرو در بازیافت زباله های تولید شده در طول فرآیند تولید شناخته شده است. بازیافت بخش قابل توجهی از زنجیره تامین فولاد مدرن را تشکیل می دهد و این صنعت دارای نرخ بازیابی بیش از 90٪ است. تولیدکنندگان کلیدی در صنعت فولاد به طور مداوم در حال توسعه فناوری هایی برای استفاده مجدد از زباله و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای هستند. قابل ذکر است، چین بازیافت را به عنوان یک سیاست اصلی ابتکاری برای جایگزینی حدود 280 میلیون تن سنگ آهن ترویج می کند.

ب- راهکارهای بهبود فرآیندها از طریق  ERP برای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد
-  سیستم های ERP عملیاتها را با خودکارسازی فرآیندهای دستی و کاهش افزونگی ها روان می کنند و این امر منجر به افزایش بهره وری و کارایی می شود.
-دید بهتر حاصل از داده ها و تجزیه و تحلیل های زمان واقعی ارائه شده توسط سیستم های ERP ، نمای جامعی از عملیات زنجیره تامین ارائه می دهد. این دید به تصمیم گیری آگاهانه و واکنش سریع به تغییرات کمک می کند. به عنوان نمونه، چندین تولید کننده فولاد از نرم افزار SAP HANA برای مدیریت زنجیره تامین استفاده می کنند. شرکت‌های فولادی  با استفاده از این ابزارها که روی ERP سوار می شود کمک می‌گیرند تا به بینش هم‌زمان، بهینه‌سازی زمان‌بندی‌های تولید، مدیریت زنجیره‌های تامین پیچیده و انطباق سریع با تغییرات بازار دست پیدا کنند و کارایی عملیاتی خود را افزایش دهند.
- سیستم های ERP به کاهش هزینه های عملیاتی شرکتهای تولید فولاد کمک می کند از جمله کاهش هزینه ها از طریق بهینه سازی استفاده از منابع و کاهش ضایعات و صرفه جویی 
- سیستم های ERP به مقیاس پذیری و ظرفیت سازی کمک کرده و از رشد کسب و کار حمایت می کنند تا با شرایط متغیر بازار سازگار شوند. این امر تضمین می‏کند که شرکت ها بتوانند عملیات خود را بدون به خطر انداختن کارایی گسترش دهند.

ج- کاربردهای هوش مصنوعی (AI)  برای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد
هوش مصنوعی (AI) چندین راه حل نوآورانه برای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد ارائه می دهد. در اینجا نمونه های کاربرد هوش مصنوعی مطرح می شود:
تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌کننده: الگوریتم‌های هوش مصنوعی داده‌های حسگرهای ماشین‌آلات را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا خرابی تجهیزات را قبل از وقوع پیش‌بینی کنند. این به برنامه ریزی پیشگیرانه تعمیر و نگهداری کمک می کند، زمان خرابی برنامه ریزی نشده و هزینه های نگهداری را کاهش می دهد.
بهینه سازی فرآیند: بهینه سازی فرآیند مبتنی بر هوش مصنوعی پارامترهای تولید مانند دما، فشار و ترکیب شیمیایی را در زمان واقعی تنظیم می کند. این امر کیفیت ثابت را تضمین می کند، مصرف انرژی را کاهش می دهد و ضایعات را به حداقل می رساند.
پیش بینی تقاضا: مدل های هوش مصنوعی می توانند با تجزیه و تحلیل داده های تاریخی و روندهای بازار، تقاضای بازار را با دقت بیشتری پیش بینی کنند. این به برنامه ریزی بهتر و مدیریت موجودی کمک می کند و خطر تولید بیش از حد یا موجودی انبار را کاهش می دهد.
شفافیت زنجیره تامین: هوش مصنوعی دید سرتاسری را در زنجیره تامین فراهم می کند و امکان ردیابی بهتر مواد خام و محصولات نهایی را فراهم می کند. این شفافیت به شناسایی تنگناها و بهینه‌سازی لجستیک کمک می‌کند.
بهینه‌سازی برنامه‌ریزی پویا: هوش مصنوعی می‌تواند به‌طور پویا طرح‌های زنجیره تامین را بر اساس داده‌های بلادرنگ، مانند تغییرات در تقاضا یا اختلال در عرضه، تنظیم کند. این انعطاف‌پذیری تضمین می‌کند که زنجیره تامین کارآمد باقی می‌ماند و به تغییرات پاسخ می‌دهد.
اتوماسیون جریان فیزیکی: اتوماسیون مبتنی بر هوش مصنوعی می تواند جریان فیزیکی مواد را در زنجیره تامین روان کند، امور دستی را کاهش داده و کارایی را افزایش دهد. اموری مانند مرتب‌سازی، بسته‌بندی و حمل و نقل خودکار مواد 
بینش بازار و مدیریت ریسک: هوش مصنوعی می‌تواند شرایط بازار را تجزیه و تحلیل کند و اختلالات احتمالی را پیش‌بینی کند و به شرکت‌ها در کاهش ریسک‌ها و تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کند. این شامل نظارت بر رویدادهای ژئوپلیتیکی، روندهای اقتصادی و سایر عواملی است که می تواند بر زنجیره تامین تأثیر بگذارد.

د-کاربردهای استانداردهای جهانی برای بهبود مدیریت زنجیره تامین نمونه شرکت فولاد ArcelorMittal
یک نمونه واقعی از پیاده سازی استانداردها در صنعت فولاد در ادامه تشریح می شود که نشان می دهد که چگونه استانداردهای GS1 می توانند شفافیت زنجیره تامین را افزایش داده و منجر به بهبود کارایی، مدیریت ریسک و پایداری در صنعت فولاد شود.
شرکت تولید فولاد ArcelorMittal از شماره کالاهای تجارت جهانی (GTIN) برای شناسایی منحصر به فرد محصولات فولادی در سراسر زنجیره تامین خود استفاده می کند. این استانداردسازی تضمین می‌کند که هر محصول می‌تواند از زمان تولید تا تحویل به دقت ردیابی شود.
اشتراک گذاری پیشرفته داده: با اتخاذ استانداردهای GS1،  شرکت ArcelorMittal اشتراک گذاری داده ها را در عملیات جهانی خود روان کرده است. این قابلیت همکاری امکان برقراری ارتباط یکپارچه بین سیستم‌ها و ذینفعان مختلف را فراهم می‌کند و تضمین می‌کند که همه طرف‌ها به داده‌های لازم دسترسی دارند.
بهبود قابلیت ردیابی: استفاده از استانداردهای GS1 توانایی ArcelorMittal را برای ردیابی حرکت محصولات فولادی به طور قابل توجهی افزایش داده است. این قابلیت ردیابی برای مدیریت فراخوان ها، تأیید اصالت محصول و جلوگیری از ورود محصولات تقلبی به بازار بسیار مهم است.
کارایی زنجیره تامین: با دید بهتر در زنجیره تامین، ArcelorMittal می تواند مدیریت لجستیک و موجودی را بهینه کند. این کارایی هزینه ها را کاهش دادهو پاسخگویی کلی زنجیره تامین آنها را بهبود می بخشد.
پایداری و انطباق: استانداردهای GS1 به ArcelorMittal کمک می کند تا اطمینان حاصل کند که شیوه های منبع یابی آنها با استانداردهای اخلاقی و پایداری مطابقت دارد. این شفافیت برای برآوردن الزامات نظارتی و ایجاد اعتماد مصرف‌کننده اهمیت فزاینده‌ای دارد.
ه- کاربردهای وسایل حمل و نقل ریلی یا برقی
استفاده از قطار در زنجیره تأمین فولاد به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. قطارها می‌توانند حجم زیادی از مواد اولیه مانند سنگ‌آهن و زغال‌سنگ را به صورت همزمان حمل کنند، که این امر باعث کاهش تعداد سفرها و هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود. همچنین، حمل‌ونقل ریلی به دلیل مصرف انرژی کمتر و تولید آلاینده‌های کمتر نسبت به حمل‌ونقل جاده‌ای، به حفظ محیط زیست کمک می‌کند. این مزایا باعث می‌شود که استفاده از قطار در زنجیره تأمین فولاد، گزینه‌ای پایدار و اقتصادی باشد.
یک روش دیگه برای بهبود زنجیره تامین، استفاده از  کامیون های الکتریکی خودران برای جابجایی کالاها است . یکی از نمونه های قابل توجه استفاده از کامیون های الکتریکی ادغام DHL Supply Supply Chain کامیون های الکتریکی Volvo FM در ناوگان خود است. این کامیون ها برای تحویل با ظرفیت بالا طراحی شده اند که با وزن 40 تن کار می کنند و برای جایگزینی وسایل نقلیه دیزلی برای فعالیت های لجستیکی مختلف استفاده می شوند. هدف DHL با ترکیب کامیون‌های برقی کاهش انتشار کربن، بهبود کیفیت هوای محلی، و دستیابی به صرفه‌جویی در هزینه از طریق کاهش هزینه‌های سوخت و نگهداری است. این ابتکار نشان می دهد که چگونه کامیون های الکتریکی می توانند پایداری و کارایی را در زنجیره تامین فولاد افزایش دهند.
برای انتخاب بین کامیون‌های برقی و قطار برای حمل و نقل در یک کارخانه تولید فولاد، باید به نیازها و شرایط خاص کارخانه توجه کرد. اگر کارخانه در نزدیکی خطوط ریلی قرار دارد و حجم بالایی از مواد نیاز به حمل و نقل دارد، استفاده از قطار می‌تواند گزینه مناسبی باشد. از سوی دیگر، اگر نیاز به حمل و نقل انعطاف‌پذیرتر و سریع‌تر دارید، کامیون‌های برقی می‌توانند گزینه بهتری باشند.
در نهایت، ترکیبی از هر دو روش نیز می‌تواند بهینه باشد. به عنوان مثال، می‌توان از قطار برای حمل و نقل مواد اولیه به کارخانه و از کامیون‌های برقی برای توزیع محصولات نهایی استفاده کرد. این ترکیب می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی کمک کند.

ی- کاربردهای سکوهای شفاف سازی مانند Project44 برای بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد
Project44 یک ارائه دهنده پیشرو در راه حل های پایش زنجیره تامین بلادرنگ است. پلتفرم آنها که به عنوان Movement by Project44 شناخته می شود، حمل کنندگان، ارائه دهندگان خدمات لجستیک (LSPs) و حامل ها را برای بهبود عملیات زنجیره تامین به هم متصل می کند. در اینجا برخی از جنبه های کلیدی کاری که Project44 در مدیریت زنجیره تامین (SCM) انجام می دهد آورده شده است:
مشاهده در زمان واقعی
Project44 قابلیت مشاهده در زمان واقعی را در عملیات حمل و نقل و لجستیک ارائه می دهد. این شامل ردیابی محموله ها در حالت های مختلف حمل و نقل (به عنوان مثال، جاده، راه آهن، اقیانوس، هوا) و ارائه اطلاعات دقیق و به روز در مورد مکان و وضعیت کالا می شود.
تصمیم گیری پیشرفته
با ارائه بینش و تجزیه و تحلیل دقیق، Project44 به شرکت ها کمک می کند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند. این شامل بهینه سازی مسیرها، مدیریت اختلالات و بهبود کارایی کلی زنجیره تامین می شود.
کاهش هزینه
این پلتفرم با بهبود عملکرد حامل، بهینه سازی مسیرهای حمل و نقل و به حداقل رساندن تاخیرها به کاهش هزینه های لجستیک کمک می کند. داده های بلادرنگ به شرکت ها اجازه می دهد تا به طور فعال استثناها را مدیریت کنند و از اختلالات پرهزینه اجتناب کنند.
بهبود تجربه مشتری
با دید و کنترل بهتر بر زنجیره تامین، شرکت ها می توانند خدمات مشتریان خود را ارتقا دهند. Project44 اطلاعات تحویل به موقع و دقیق را امکان پذیر می کند که رضایت و اعتماد مشتری را بهبود می بخشد.
یکپارچه سازی و مقیاس پذیری
پلتفرم Project44 به سامانه ERP و TMS (سیستم های مدیریت حمل و نقل) متصل می شود و آن را مقیاس پذیر و سازگار با نیازهای مختلف کسب و کار می کند. این ارتباط جریان یکپارچه داده را تضمین کرده و هماهنگی کلی زنجیره تامین را افزایش می دهد.
پایداری و تاب آوری
Project44 همچنین به شرکت هایی که از پلتفرم آن استفاده می کنند در کاهش مصرف سوخت از طریق بهینه سازی عملیات لجستیکی کمک می کند. ویژگی‌های انعطاف‌پذیری این پلتفرم، کسب‌وکارها را قادر می‌سازد تا با تغییرات و اختلالات در زنجیره تأمین سازگار شوند.
به طور خلاصه، Project44 یک راه حل جامع برای مشاهده زنجیره تامین در زمان واقعی ارائه داده و به شرکت ها کمک می کند تا عملیات لجستیکی خود را بهینه کنند، هزینه ها را کاهش داده و رضایت مشتری را بهبود بخشند.
در این مقاله راهکاری بهبود مدیریت زنجیره تامین در صنعت فولاد شامل هوش مصنوعی، ERP ، استانداردهای جهانی، سازوکارهای تحول و استفاده از سکوهای شفاف سازی بررسی شد و نمونه های اجرایی آن نیز مطرح شد تا برنامه ریزان، مدیران و تولید کنندگان سکوهای نرم افزاری با آنها آشنا شده و اقدامات لازم را انجام دهند.
 

روزبه افشاری